Het laatste deel van mijn drieluik aan energie-opiniestukken gaat, na windenergie en kernenergie, over hoe kan het ook anders, zonne-energie. De onuitputtelijke bron die onze planeet elke dag in overvloede over zich heen krijgt uitgestort. We zouden dus wel gek zijn als we deze gratis energie niet zouden gebruiken, toch?
Dat lijkt een inkoppertje, dus steken we er dan ook massaal op in. Zelf heb ik nog geen panelen op mijn dak liggen, maar ben er mee bezig. Het ontwerp ligt al klaar. Lokaal en duurzaam je eigen energie opwekken, hoe mooi is dat!
Voor veel huishoudens een mooie oplossing. En ook steeds meer bedrijven kiezen voor zonne-energie. Enerzijds om aan hun eigen duurzaamheidsdoelstellingen te voldoen, anderzijds commerciële belangen. Op het gebied van zonne-energie staan alle seinen op groen: nut en noodzaak zijn helder, de techniek is er, de wil is er en het geld is er.
Wat kan er nog misgaan, zou je denken!
Een voorspelbare verrassing
En net nu we echt serieus op gang zijn, lopen we vast. Ons electriciteitsnet kan het niet aan. Het terugleveren door particulieren staat al onder druk. Op dagen met een goede opbrengst van de zonnepanelen kunnen velen hun opgewekte stroom niet kwijt.
Daarnaast staan duizenden commerciële partijen in de rij bij de netbeheerders, wachtend op een aansluiting op het electriciteitsnet. Dit vanwege een te beperkte capaciteit van het electriciteitsnet. Er is niet vroeg genoeg op de ontwikkeling van zonne-energie geanticipeerd. Het electriciteitsnet zit, gelijk aan onze snelwegen, overvol. Er kan niets meer bij. En dat is een vervelende conclusie.
Een overvol net heeft als gevolg een lage leveringszekerheid (lees: meer stroomuitval) in de komende jaren. Ook zullen bestaande zonnepaneelinstallaties automatisch worden afgeschakeld en nieuwe projecten zullen worden uitgesteld, aangezien de rentabiliteit lager en de terugverdientijd langer worden.
Een gebrek aan technisch kundige mensen en de benodigde tijd voor het doorlopen van allerlei procedures zullen twee voorname oorzaken zijn dat de capaciteit van ons electriciteitsnet ook niet van de een op de andere dag zullen zijn opgelost.
Gaan we nu al op de rem trappen, nog voordat we echt op stoom zijn met de energiestransitie? Ik hoop van niet, ondanks een hoop pessimistische verhalen in de media en in mijn omgeving over het gebrekkige electriciteitsnet, denk ik dat er voldoende mogelijkheden zijn door te gaan met initiatieven in zonne-energie.
Kansen durven zien
Het vergroten van de capaciteit van het net gaat nog vele jaren duren. Overheid en netbeheerders: maak er nog meer werk van. Dat net móét op orde, liever vandaag dan morgen. Maar er is mijn inziens meer mogelijk, ook zaken waar kleinere partijen en particulieren mee aan de slag kunnen om het net minder te belasten, want teruglevering is niet de enige mogelijkheid.
Energie tijdelijk opslaan is een andere belangrijke mogelijkheid. Zonne-energie is op te slaan in accupakketten (thuisbatterijen) of eventueel om te zetten naar bijvoorbeeld (aard)warmte of waterstof. Aandacht, stimulering en subsidie voor lokale opslag van energie is dan ook noodzaak zolang het electriciteitsnet niet op orde is. En we toch het momentum in de transitie willen vasthouden.
Melchert Rijks, consultant.
